In principe is de uurwisseling van winter- naar zomeruur gemakkelijker te ondergaan dan de omgekeerde beweging (van zomeruur naar winteruur). Puur biologisch gezien is het winteruur nochtans beter voor onze gezondheid door de grotere blootstelling aan licht ‘s morgens. In principe zouden we in de lage landen baat hebben om mee te gaan met het uur van Greenwich (Londen, Verenigd Koninkrijk). Dat uur ligt dichter bij onze biologische klok. Bij het zomeruur zitten we dus in principe +2u ‘weg’ van wat het meest ideaal is voor ons. Maar dit is wat achtergrondinformatie, je wil wellicht vooral graag weten hoe je kan inspelen op dat zomeruur?
Hoe kan je het zomeruur aanpakken?
Bij een uurwisseling zijn er steeds 3 manieren om er mee om te gaan (anticiperen, reageren of niets doen). Welke methode je kiest is, wordt beïnvloed door:
- Je stijl als ouder. Ben je graag voorbereid of ben je eerder go with the flow?
- Het slaapgedrag van je kind. Past je kind zich gemakkelijk aan of staat hij op uur?
- De leeftijd van je kind. Bij een newborn ga je het best met de wakkertijden aan de slag, vanaf het uur van opstaan, aangezien er nog niet echt een routine is om te ‘verschuiven’.
- De wissel van winter- naar zomeruur of van zomer- naar winteruur. Bij de wissel van zomer naar winteruur zijn er veel ouders die anticiperen op het winteruur en zich graag voorbereiden. Bij deze wissel (van winter- naar zomeruur) gaan de meeste ouders niets doen en onmiddellijk aan de slag met het nieuwe uur.
Verschillende manieren
Manier 1: Anticiperen (ik bereid mij op voorhand voor).
Als je graag anticipeert, kan je enkele dagen (een week) voor de uurwisseling de bedtijd en het uur van opstaan van je kind geleidelijk aan vervroegen. Zo kan je ervoor zorgen dat je kind tegen de dag van de uurwisseling een uurtje vroeger gaat slapen en een uur vroeger opstaat.
Klinkt dit te ingewikkeld? Hier een praktijkvoorbeeld. Stel dat je kind nu gaat slapen om 19 uur en wakker wordt om 7 uur dan kan je een week op voorhand starten met onderstaand schema:
- Dag 1 + dag 2: 6.45 uur opstaan 18.45 uur bedtijd,
- Dag 3 +dag 4: 6.30 uur opstaan 18.30 uur bedtijd,
- Dag 5 +dag 6: 6.15 uur opstaan 18.15 uur bedtijd,
- Dag 7 (dag van uurwisseling: zondag 26/03): 7 uur opstaan (nieuwe uur) – 19 uur bedtijd (nieuwe uur)
Manier 2: Reageren (ik ga na de uurwisseling stap voor stap aan de slag)
Via deze manier ga je op de dag van de uurwisseling, aan de slag met het schema volgens de oude tijden. Je gaat de aanpassing pas doorvoeren na de uurwissel, dus 26/03 zal je startdag zijn. Dit moet natuurlijk wel haalbaar zijn met je werkschema en dergelijke.
Opnieuw met een voorbeeld. Stel dat je kind om 8 uur wakker wordt (7 uur oude tijd) en hij doet zijn dut normaal gezien op de middag, dan bied je deze dut aan om 13 uur (12 uur oude tijd). Je kan dan elke dag of elke 2 dagen erna een 15-tal minuten aanpassen. Stel dus dat je schema (oude uur) is 7 uur opstaan, 12 – 14 uur middagdut, 19 uur bedtijd dan zal het er als volgt uitzien:
- Dag 1: 8 uur opstaan, 13 – 15 uur middagdut, 20 uur bedtijd,
- Dag 2: 7.45 uur opstaan, 12.45 – 14.45 uur middagdut, 19.45 uur bedtijd,
- Dag 3: 7.30 uur opstaan, 12.30-14.30 uur middagdut, 19.30 uur bedtijd,
- Dag 4: 7.15 uur opstaan, 12.15-14.15 uur middagdut, 19.15 uur bedtijd
- Dag 5: 7 uur opstaan, 12 – 14 uur middagdut, 19 uur bedtijd
Manier 3: ik doe niets en ga onmiddellijk aan de slag met het nieuwe uur
Je laat je kind vanzelf wakker worden en hij zal normaal gezien een uur later wakker zijn dan gewoonlijk. Vanaf dan ga je gewoon aan de slag met het uur op de klok waardoor de dutjes/bedtijd iets vroeger zullen vallen dan de biologische klok van je kind gewoon is. Bedtijd op nieuwe uur, 19 uur, is dan eigenlijk 18 uur. Je legt de lat die dag dan iets minder hoog. Duurt het inslapen iets langer? Is het dutje wat korter? Je weet dan van waar het komt. Probeer misschien een daguitstap te doen of een activiteit te plannen de dag na de uurwisseling zodat je kind zeker moe genoeg is bij bedtijd.
Vroege vogel & zomeruur
Waarom kan de uurwisseling (van winteruur naar zomeruur) een voordeel zijn voor een vroege vogel?
De biologische klok van je kind staat nu ingesteld op bijvoorbeeld 5 uur ‘s morgens en volgens de nieuwe routine zal de biologische klok van je kind automatisch ingesteld raken op 6 uur. Dit is een voordeel omdat de biologische klok van een vroege vogel ‘herprogrammeren’ één van de moeilijkste dingen is. Door de uurwisseling word je vanzelf een handje geholpen. Het is zeker niet altijd zo dat een vroege vogel zal ‘opgelost’ worden door het verschuiven van het uur maar voor sommige kinderen/ouders is dit wel het duwtje dat ze nodig hebben. Waarom lukt het voor sommige kinderen niet? Daarvoor verwijs ik graag naar de inleiding van deze blog. Onze biologische klok wordt beïnvloed door allerlei zaken en gaat zich vaak aanpassen aan nieuwe tijdszones (zie maar naar reizen en dergelijke). Als je kind van nature een ‘vroege biologische klok’ heeft dan kan het zijn dat hij automatisch terug vroeger zal beginnen wakker worden.
Getuigenis
Stella, de oudste dochter van Arnout en Anoek, slaapt altijd beter tijdens het winteruur. Stella werd enkele jaren geleden een vroege vogel en Arnout & Anoek zijn op het punt geraakt dat Stella (terug) slaapt tot 6.20 uur, dat is haar limiet. Wil je weten hoe we daar tot kwamen: lees ons verhaal. Je zou denken het zomeruur komt eraan dus we zijn safe maar we weten, helaas, uit ervaring dat het ‘winteruur’ dichter bij haar biologische nood ligt. We gaan 2 weken met een ‘betere slaper’ zitten maar we weten dat ze terug richting die 6.20 uur zal gaan en zelf ‘nog vroeger’ als we niet tijdig gaan interveniëren. Het is allemaal wat ingewikkelde materie maar het winteruur ligt, bij Stella, dus dichter bij haar biologische slaapnood. Door haar te leren in het donker te blijven, geen diepzinnige gesprekken aan te gaan en … voor 6.30 uur kunnen we aan de slag met haar vroege vogel stuk. Maar we weten dat het in de zomer iets uitdagender is dan in de winter.
Hoe kan je de kans optimaliseren dat je vroege vogel voordeel haalt uit het zomeruur?
- Steek je kind tijdig in zijn bed. Dit is wat wij aanraden, los van het zomeruur, voor vroege vogels. Voor véél ouders is het toch moeilijk om hun kind er rond 18 uur al in te steken. Het voelt vaak tegennatuurlijk aan om je kind om 18 uur al naar beste brengen. Maar nu heb je geen tegenargumenten want 18 uur wordt binnen enkele dagen 19 uur.
- Bij de verandering van het zomeruur pas je dan niets aan en ga je richting een bedtijd van 19 uur (nieuwe uur). Zit je nu in het schema 18 – 5 uur dan ga je automatisch naar 19 – 6 uur.
- Probeer vanaf de verandering van het zomeruur je kind er nooit voor 6 uur (nieuwe tijd) uit te halen. De reden hiertoe is dat een biologische klok van een kind, onder meer, ingesteld wordt op basis van licht, sociale interactie en voedsel. Als je 1 van die 3 aanbiedt voor 6 uur ‘s morgens dan krijgt de biologische klok van je kind het signaal dat het oké is om te blijven wakker worden op dit vroege uur.
Bijkomende tips rond slaapomgeving/routine
- We zijn fan van slaapwekkers (vanaf je kind 2/2,5 jaar is). Zeker bij een uurwisseling of in de zomermaanden kan je extra voordeel halen uit een slaapwekker. Waarom? Tijdens de periodes met ‘lange dagen’ kan je niet verwijzen naar ‘het is buiten donker dus je moet slapen’. Het is langer licht ‘s avonds en binnenkort zal het al licht zijn alvorens je kind opstaat. Op zo’n momenten kan een slaapwekker dan wel een indicatie geven aan je kind: nu is het nacht en liggen we in ons bed en nu is het dag kunnen we opstaan.
- De uurwisseling naar het zomeruur betekent dat de zomer eraan komt, met langere dagen in het verschiet (jihaaa). En met het idee van de nakende zomer is het belangrijk dat de kamer van je kind goed verduisterd is, zeker bij vroege vogels maar ook ‘s avonds bij het inslapen zal het moeilijker zijn voor je kind als de kamer te licht is. Door de lente/zomer is het sneller en langer licht in de kamer. Als deze niet goed verduisterd is, kan dit ervoor zorgen dat je kind sneller wakker wordt of moeilijker inslaapt.
- Last van fluitende vogels ‘s morgensvroeg? Wil je kind met zijn raam open slapen omdat het te warm is? Gebruik witte ruis! Daar zijn niets dan voordelen aan verbonden.
- Ga ook tijdig kijken naar de slaapkledij van je kind. Het is binnenkort tijd om die winterslaapzak te vervangen door een lichter model. We willen niet te koud hebben ‘s nachts maar ook niet te warm :).
- Blijf ondanks de langere avonden de bedtijd van je kind respecteren. We kunnen het niet genoeg blijven herhalen.
Succes!
Anoek & Lien