Ik zou zo graag hebben dat mijn kind doorslaapt
Dat je kind de hele nacht slaapt, zonder wakker te worden, is geen realistisch doel. Dat kan je zelfs als volwassene niet. Sterker nog, onze biologie verhindert het. Slaap is een cyclisch proces en het is goed om af en toe (al dan niet bewust) wakker te worden tussen cycli in. Het zorgt ervoor dat je van houding verandert, het deken weggooit of net op je legt, onbewust de omgeving scant, … Doorslapen betekent dat je vlot opnieuw in slaap kan vallen zonder dat je je bewust bent geweest van het wakker worden of zonder dat je daarbij een lange tijd wakker ligt. Maar wat heeft doorslapen te maken met slaapassociaties? Daar komen we verder op terug.
Leren rollen, leren stappen, leren fietsen, leren spreken, leren slapen.
Het lijkt logisch en toch wordt vlot en regelmatig slapen vaak vergeten in de rij van vaardigheden die je kind onder de knie moet krijgen en pas onder de knie kan krijgen als hij er klaar voor is. Dat eindeloze geduld om je kind te leren kruipen, de afstanden die je mee loopt om je kind te laten fietsen, elke dag 100 woorden herhalen in de hoop dat ze het oppikken en ook steeds opnieuw helpen in slaap vallen tot ze het uiteindelijk zelf kunnen.
Toch wordt het helpen bij de vaardigheid slapen, helemaal anders ervaren dan die andere hulp die je je kind geeft. Wellicht komt dit onder andere omdat deze hulp midden in de nacht nodig is en je dan het liefst zelf ook slaapt. Anderzijds is een kind dat wil slapen, maar waar het niet lukt, soms zo over zijn toeren dat je niet meer weet hoe je ermee moet omgaan.
Waarmee we niet willen poneren dat het niet lastig is. Maar weten van waaruit het komt of de kennis hebben die schuilt achter het vlot in slaap in slaap vallen, kan je helpen. Het helpt je om met meer geduld naar die slaapvaardigheid van je kind te kijken. Dat geduld zorgt ervoor dat je met meer draagkracht de nachten in kan gaan. Een kind zal ook niet stappen op de leeftijd van 5 maanden als je extra veel oefent, hij moet klaar zijn om je ondersteuning los te laten. Dat is hetzelfde met slapen. Het lijken misschien kleine dingen maar het zorgt voor een andere kijk en mindset waar jij als ouder voordeel uit kan halen. Kennis over slaapassociaties kan een handje helpen. Het helpt om te begrijpen waarom het soms moeilijk loopt maar je kan slaapassociaties eveneens bewust als hulpmiddel inzetten.
Wat zijn slaapassociaties en wat heeft doorslapen te maken met slaapassociaties
Slaapassociaties zijn voorwaarden waaronder je kind gaat slapen. Het zijn rituelen, hulpmiddelen, handelingen, … die je kind linkt aan het in slaap vallen.
Vaak faciliteren slaapassociaties het inslapen maar soms kunnen ze op langere termijn een stoorzender worden. Dit uit zich vooral wanneer je kind wakker wordt doorheen zijn slaap en dezelfde objecten, rituelen en handelingen vraagt als bij bedtijd. Als de associatie waarmee je kind in slaap valt bij bedtijd/start van de dut wegvalt, kan het zijn dat je kind volledig wakker wordt na een slaapcyclus en die associaties opnieuw nodig heeft om opnieuw in slaap te kunnen vallen (tuutje, muziekje, de borst, melk, …).
Als jij als ouder nodig bent om de ‘associatie’ terug te installeren of als de associatie die je kind nodig heeft op den duur de lading niet meer dekt (bvb melk vragen maar er niet meer bij in slaap vallen) kan het als ouder intens (lees: zeer lastig) worden doorheen de nacht. Dan is het oké om te kijken wat je kan veranderen.
Stel dat jij wakker wordt doorheen de nacht en alles is zoals gewoonlijk dan zal je onbewust verder slapen. Mocht je partner daarentegen net op dat moment niet naast je liggen of je kussen is op de grond gevallen, dan bestaat de kans dat je volledig wakker wordt. Dat is bij kinderen niet anders. Wanneer de situatie doorheen de nacht niet dezelfde is zoals bij bedtijd, bestaat de kans dat je kind wakker wordt en zich laat horen in plaats van verder te slapen.
Welke associaties zijn goed en welke slecht?
Er is geen enkele slaapassociatie slecht. Bijgevolg is er niets mis met een muziekje tijdens het inslapen of het in slaap voeden van je kind. Wanneer ervaren ouders dit als slecht? Als je als ouder steeds gewekt wordt (per slaapcyclus) om je kind verder te doen slapen, kan dit intens zijn en kan dit ervoor zorgen dat je het gevoel hebt dat je over je eigen grenzen gaat. Het kan ook dat mensen in je omgeving zeggen dat het ‘niet normaal is dat…’ of ‘dat hun kind zonder die bepaalde associatie makkelijk in slaap valt’. Daarnaast kan iets dat bij aanvang goed hielp, toch plots voor moeilijkheden zorgen. Niemand, buiten jijzelf als ouder, kan bepalen of je een associatie goed of slecht vindt.
Hoe kan je associaties gebruiken?
Sommige ouders gaan preventief te werk en kiezen enkel associaties die hun kind zelf kan regelen. Met andere woorden, associaties waar je als ouder niet voor aanwezig moet zijn in de kamer of bij je kind. Andere ouders zijn go-with-the-flow en veranderen associaties wanneer deze storen. Bovendien is het ene kind het andere niet. Sommige kinderen slapen makkelijk in vanaf hun geboorte en ‘hangen nooit af’ van slaapassociaties. Maar er zijn veel baby’s die ongemak ervaren, huilen en ondersteuning nodig hebben. Het ene kind slaapt vlot terug in na een cyclus zonder muziek, ook al kreeg hij dit te horen bij bedtijd. Terwijl het andere kind protesteert en erop staat dat de situatie doorheen de nacht ongewijzigd blijft. Als ouder zoek je naar een manier waar jij je goed bij voelt. Kijk en luister naar je kind vanuit die optiek.
Newborn
Bij pasgeboren baby’s zijn slaapassociaties nog niet zo van belang. Een zuigeling herinnert zich dit niet en wil voornamelijk geborgenheid voelen bij het slapengaan. Vanaf de leeftijd van 4 maanden verandert dit geleidelijk aan als gevolg van de groei van je kind. Op deze leeftijd krijgen slaapcycli vorm en kunnen (slaap)associaties ontstaan. Je kind leert een ervaring te verbinden en op te slaan. Het is eigen aan het zoogdierenbrein dat hij het gekende, vertrouwde wil herhalen. Je kind zal het wiegen, voeden, strelen, … willen, om opnieuw in te slapen. Het is geen bewuste cognitie of manipulatie van je kind, zoals soms wordt beweerd, maar eerder het vertrouwde dat je kind herhaaldelijk opzoekt. Het is de broodnodige voorspelbaarheid die hier vorm krijgt. Je kan en zal je kind dus niet verwennen maar je kan wel een gewoonte installeren die, voor jou als ouder, intens wordt.
Vanaf 4 maanden
Wij raden aan om bij baby’s, vanaf de leeftijd van 4 maanden, in de mate van het mogelijke, associaties aan te reiken waarbij je kind niet volledig afhankelijk is van jou of te zorgen voor onafhankelijke associaties naast associaties waarbij je kind jou wel nodig heeft. Bijvoorbeeld: witte ruis die blijft spelen/herstart, een slaapzak, een vaste knuffel, …
Ja lap, mijn kind heeft al een slaapassociatie. Hoe kan ik daar iets aan doen?
Wij starten altijd met het advies je kind te helpen bij het inslapen bij bedtijd of bij de start van een dut. Installeer slaapassociaties waarbij je kind niet afhankelijk is van jou en bouw de associaties die jouw ondersteuning vragen, geleidelijk aan af. Het is vaak zo dat een kind pas slaapcycli aan elkaar zal rijgen eens hij vlot in slaap kan vallen, daarom starten we daar.
Het opnieuw in slaap vallen (na een deel van de dut of doorheen de nacht) betreft dezelfde vaardigheid als het in slaap vallen bij bedtijd maar het is vaak moeilijker. Als kinderen al een slaapcyclus of een deel nachtslaap doorlopen hebben, is hun slaapschuld niet meer zo hoog waardoor ze moeilijker opnieuw in slaap kunnen vallen. Eens je kind vlot kan inslapen, bestaat de kans dat hij vanzelf gemakkelijker opnieuw zal inslapen doorheen de nacht, is dat niet het geval dan kan je dezelfde oefening als bij bedtijd doen doorheen de nacht.
Laat slaapassociaties je niet tegenhouden je kind te troosten als hij het moeilijk heeft, je kan ze altijd veranderen. Het is belangrijk dat je inspeelt op de noden van Laat slaapassociaties je niet tegenhouden je kind te troosten als hij het moeilijk heeft, je kan ze altijd veranderen. Het is belangrijk dat je inspeelt op de noden van je kind. Co-regulatie is voor je mini echt een must. Tot rust komen is iets wat je kind niet altijd alleen kan. Dus heeft je kind troost nodig? Co-reguleer. Maar bekijk troost en in slaap vallen apart van elkaar. Als ouder is het je taak om je kind veilig te doen voelen en te helpen co-reguleren, maar je moet daarbij niet iedere keer helpen om in slaap te vallen. Is je kind wakker en huilt hij? Troost hem dan tot hij rustig wordt en leg hem dan terug in bed. Zo geef je de nodige geborgenheid en geef je de kans aan je kind om zelf in slaap te vallen. Lukt dit nog niet? Dan geef je tijdelijk meer ondersteuning tot je kind het kan. Zo kan je zelf zien hoe ver jij en je kind hierin staan en kan je, als je dat wil, je ondersteuning afbouwen. je kind. En je kan, eens alles bekoeld is of indien het teveel van je vraagt, steeds terug toewerken naar het vlot, met minder of zonder ondersteuing in slaap vallen.
Hulp nodig?
Zit je vast met slaapassociaties? Geen probleem. Laat het ons weten. Een videogesprek kan (h)erkenning geven en zorgt voor ruimte om samen tot een plan van aanpak te komen. Leg niet teveel druk bij je kind of jezelf, volg je buikgevoel en doe de dingen zoals jij ze als ouder comfortabel vindt, passend bij het temperament van je kind!
Heb je na het lezen van dit artikel het gevoel dat slaapassociaties niet de stoorzender zijn bij je kind? Raadpleeg ons Magazine S. voor de leeftijd van je kind. Het Magazine helpt je om een volledige scan van de slaaphygiëne van je kind te maken en zo kan je onderzoeken wat er zou kunnen spelen bij je kind.
Succes,
Anoek & Lien