Ik zou zo graag hebben dat mijn kind doorslaapt
Dat je kind de hele nacht slaapt, zonder wakker te worden, is geen realistisch doel. Dat kan je, zelfs als volwassene, niet. Sterker nog, onze biologie verhindert het. Slaap is een cyclisch proces en het is goed om af en toe (al dan niet bewust) wakker te worden tussen cycli in. Het zorgt ervoor dat je van houding verandert, het deken weggooit of net op je legt, onbewust de omgeving scant, … Doorslapen betekent aldus dat je vlot opnieuw in slaap kan vallen zonder dat je je bewust bent geweest van het wakker worden of zonder dat je daarbij een lange tijd wakker ligt. Maar wat heeft doorslapen te maken met slaapassociaties? Daar komen we verder op terug.
Leren rollen, leren stappen, leren fietsen, leren spreken, leren slapen.
Het lijkt logisch en toch wordt vlot en regelmatig slapen vaak vergeten in de rij van vaardigheden die je kind onder de knie moet krijgen en pas onder de knie kan krijgen als hij er klaar voor is. Dat eindeloze geduld om je kind te leren kruipen, de afstanden die je mee loopt om je kind te laten fietsen, elke dag 100 woorden herhalen in de hoop dat ze het oppikken en ook steeds opnieuw helpen in slaap vallen tot ze het uiteindelijk zelf kunnen.
Toch wordt het helpen bij de vaardigheid slapen, helemaal anders ervaren dan die andere hulp die je je kind geeft. Wellicht komt dit onder andere omdat deze hulp midden in de nacht nodig is en je dan het liefst zelf ook slaapt. Anderzijds is een kind dat wil slapen, maar waar het niet lukt, soms zo over zijn toeren dat je niet meer weet hoe je ermee moet omgaan.
Het vlot en regelmatig slapen als een vaardigheid zien, de kennis dat je kind het pas onder de knie zal krijgen als hij er klaar voor is en de wetenschap dat je eerst hulp geeft om deze dan weer af te bouwen, zal je helpen in het bewaken van je geduld. Een kind zal ook niet stappen op de leeftijd van 5 maanden als je maar extra veel oefent, hij moet klaar zijn om je ondersteuning los te laten. Dat is hetzelfde met slapen. Het lijken misschien kleine dingen maar het zorgt voor een andere kijk en mindset waar jij als ouder voordeel kan uit halen. En kennis over slaapassociaties kan een handje helpen. Het helpt om te begrijpen waarom het soms moeilijk loopt maar je kan slaapassociaties eveneens bewust, als hulpmiddel, gaan inzetten.
Wat zijn slaapassociaties en wat heeft doorslapen te maken met slaapassociaties
Slaapassociaties zijn voorwaarden waaronder je kind gaat slapen. Het zijn rituelen, hulpmiddelen, handelingen, … die je kind linkt aan het in slaap vallen.
Vaak zullen slaapassociaties het inslapen faciliteren maar soms kunnen ze, op langere termijn, een stoorzender worden. Dit uit zich vooral wanneer je kind wakker wordt doorheen zijn slaap en dezelfde objecten, rituelen en handelingen vraagt als bij bedtijd. Als de associatie waarmee je kind in slaap valt bij bedtijd/bij de start van zijn dut, weggevallen is doorheen de nacht, kan het zijn dat je kind volledig wakker wordt na een slaapcyclus en die associaties opnieuw nodig heeft om opnieuw in slaap te kunnen vallen (tuutje, muziekje, de borst, melk, …).
Als jij als ouder nodig bent om de ‘associatie’ terug te installeren of als de associatie die je kind nodig heeft op den duur de lading niet meer dekt (bvb melk vragen maar er niet meer bij in slaap vallen) kan het als ouder opeens intens worden doorheen de nacht. Dan is het oké om te kijken wat je kan veranderen.
Stel dat jij wakker wordt doorheen de nacht en alles is zoals gewoonlijk, dan zal je, zonder dat je het beseft, verder slapen. Mocht je partner daarentegen net op dat moment niet naast je liggen omdat deze nog niet is thuisgekomen van een feest of je kussen is op de grond gevallen, dan bestaat de kans dat je volledig wakker zal worden. Dat is bij kinderen niet anders. Wanneer de situatie doorheen de nacht niet dezelfde is zoals bij bedtijd, bestaat de kans dat je kind wakker wordt en zich laat horen in plaats van verder te slapen.
Welke associaties zijn goed en welke slecht?
Er is geen enkele slaapassociatie slecht. Bijgevolg is er niets mis met een muziekje tijdens het inslapen of het in slaap voeden van je kind. Wanneer ervaren ouders dit als slecht? Als je als ouder steeds gewekt wordt (per slaapcyclus) om je kind verder te doen slapen, kan dit intens zijn en kan dit er voor zorgen dat je het gevoel hebt dat je over je eigen grenzen gaat. Bovendien kan iets dat bij aanvang goed hielp, op termijn voor moeilijkheden zorgen. Niemand, buiten jijzelf als ouder, kan bepalen of je een associatie goed of slecht vindt.
Hoe kan je associaties gebruiken?
Sommige ouders gaan preventief te werk en kiezen enkel associaties die hun kind zelf kan regelen. Andere ouders zijn go-with-the-flow en zullen pas associaties wijzigen wanneer deze storen. Bovendien is het ene kind het andere niet. Er zijn kindjes die vanaf hun geboorte gemakkelijk inslapen en nooit ‘afhangen’ van slaapassociaties. Daartegenover zijn er baby’s die juist veel ongemak ervaren, huilen en ondersteuning nodig hebben. Het ene kind slaapt vlot terug in na een cyclus zonder muziekje, ook al kreeg hij dit te horen bij bedtijd. Terwijl het andere kind protesteert en erop staat dat de situatie doorheen de nacht ongewijzigd blijft. Als ouder ga je het best op zoek naar een manier waar jij je goed bij voelt. Kijk en luister naar je kind vanuit die optiek.
Newborn
Bij pasgeboren baby’s zijn slaapassociaties nog niet zo van belang. Een zuigeling herinnert zich dit niet en wil voornamelijk geborgenheid voelen bij het slapengaan. Vanaf de leeftijd van 4 maanden begint dat, geleidelijk aan, te veranderen als gevolg van de groei van je kind. Op deze leeftijd krijgen slaapcycli vorm en kunnen (slaap)associaties ontstaan. Je kind leert een ervaring te verbinden en op te slaan. Het is eigen aan zijn zoogdierenbrein dat hij het gekende, vertrouwde wil herhalen. Je kind zal steevast het wiegen, voeden, strelen, … willen, opdat hij (opnieuw) zou inslapen. Het is geen bewuste cognitie of manipulatie van je kind, zoals soms wordt beweerd, maar eerder het vertrouwde dat herhaaldelijk door je kind wordt opgezocht. Het is de broodnodige voorspelbaarheid die hier vorm krijgt. Je kan en zal je kind dus niet verwennen maar je kan wel een gewoonte installeren die, voor jou als ouder, intens wordt.
Vanaf 4 maanden
Wij raden bijgevolg aan om bij baby’s, vanaf de leeftijd van 4 maanden, in de mate van het mogelijke, associaties aan te reiken waarbij je kind niet volledig afhankelijk is van jou of te zorgen voor onafhankelijke associaties naast associaties waarbij je kind jou wel nodig heeft. Bijvoorbeeld: witte ruis die blijft spelen/herstart, een slaapzak, een vaste knuffel, …
Ja lap, mijn kind heeft al een slaapassociatie. Hoe kan ik daar iets aan doen?
Wij starten altijd met het advies je kind te helpen bij het inslapen bij bedtijd of bij de start van een dut. Installeer slaapassociaties waarbij je kind niet afhankelijk is van jou en bouw de associaties die jou ondersteuning vragen geleidelijk aan af. Het is vaak zo dat een kind pas slaapcycli aan elkaar zal rijgen eens hij vlot in slaap kan vallen, daarom starten we daar.
Het opnieuw in slaap vallen (na een deel van de dut of doorheen de nacht) betreft dezelfde vaardigheid als het in slaap vallen bij bedtijd maar het is vaak moeilijker. Als kinderen al een slaapcyclus of een deel nachtslaap doorlopen hebben, is hun slaapschuld niet meer zo hoog waardoor ze moeilijker opnieuw in slaap kunnen vallen. Eens je kind vlot kan inslapen, bestaat de kans dat hij vanzelf gemakkelijker opnieuw zal inslapen doorheen de nacht, is dat niet het geval dan kan je dezelfde oefening als bij bedtijd doen doorheen de nacht.
Laat slaapassociaties je niet tegenhouden je kind te troosten als hij het moeilijk heeft, je kan ze altijd veranderen. Het is belangrijk dat je inspeelt op de noden van je kind. En je kan, eens alles bekoeld is of indien het teveel van je vraagt, steeds terug toewerken naar het vlot, met minder of zonder ondersteuing in slaap vallen.
Hulp nodig?
Zit je toch vast met slaapassociaties, wens je dat we eens meedenken? Geen probleem. Dat kan. Een videogesprek kan (h)erkenning geven & er is steeds ruimte om samen tot een plan van aanpak te komen. Maar volg bovenal je buikgevoel & doe de dingen zoals jij ze als ouder comfortabel vindt, passend bij het temperament van je kind!
Heb je na het lezen van dit artikel het gevoel dat slaapassociaties niet de stoorzender zijn bij je kind? Raadpleeg ons Magazine S. eens voor de leeftijd van je kind. Het Magazine helpt je om een volledige scan van de slaaphygiëne van je kind te maken en zo kan je onderzoeken wat er zou kunnen spelen bij je kind.
Succes,
Anoek & Lien