Matrescentie of matrescence is een term die in 1973 een eerste keer werd geïntroduceerd door de antropologe Dana Raphael. Matrescentie en patrescentie zijn termen die taal geven aan de transitie die je doormaakt als je moeder of vader wordt.
Met elke baby wordt ook een ouder geboren
Met elke baby wordt ook een mama of papa geboren. Een zwangerschap en geboorte gaan gepaard met hormonale, fysieke, emotionele, … veranderingen en dit is een intense ervaring. Vaak brengt dit gevoelens teweeg die je niet had verwacht en waar er niet veel wordt over gesproken. Dit kan je onzeker maken, net in een periode dat er zoveel nieuwe dingen op je afkomen en dat herkenbaarheid een houvast geeft. Een periode waar je elke dag dingen moet beslissen waar je voorheen nooit bij stilstond. Zou hij nu nog honger hebben? Hoeveel melk zou hij gedronken hebben? Zijn het krampen of is hij moe? Waarom weent mijn kind? Hoe kan ik troosten? Het is gek dat er rond die overgang naar het ‘ouderschap’ weinig bespreekbaar is en het onderbelicht is in de literatuur.
Je kan matrescentie vergelijken met de transitie die je doormaakte tijdens je adolescentie. Een adolescent ondergaat eveneens een hormonale, fysieke, emotionele, … transitie. Het grote verschil tussen adolescentie en matrescentie is dat adolescentie een ingeburgerde term is met gekende verwachtingen. Gekende verwachtingen zorgen voor erkenning en herkenbaarheid. Iedereen verwacht dat een adolescent zoekende is naar zijn/haar identiteit met alle ambivalente gevoelens die daarbij gepaard gaan. Doordat iedereen rond je weet dat je dit doormaakt, voel je je gesteund en durf je erover praten. Een puber mag moodswings hebben en mag zoekend zijn. Bij matrescentie, een veel minder ingeburgerde term, is dit minder vanzelfsprekend. Niettegenstaande vraagt de overgang naar het moederschap, en breder het ouderschap, tijd en ondersteuning.
Een nieuwe balans zoeken
Je neemt, als moeder/vader (ouder), afscheid van de persoon die je was om te groeien tot een nieuwe persoon. Opeens draait alles rond de baby. Het is dan ook niet abnormaal dat je je vorig leven (af en toe) mist en dat je niet goed weet hoe er naast je nieuwe rol als ouder nog ruimte is voor je andere rollen: Je rol als vrouw of als man, partner, vriend of vriendin, dochter of zoon, werknemer, … Geef jezelf de tijd om een nieuw evenwicht te vinden. Het fijne aan de terminologie is dat het ‘taal’ geeft aan die overgang die je doormaakt als moeder of vader of andere zorgfiguur. Door taal te geven aan iets, bestaat het, zit het niet tussen je oren. En dat is waar wij voor staan met SHIFT, we willen heel graag die noodzakelijke (h)erkenning geven.
De hormonale, emotionele, fysieke, … veranderingen die je doormaakt zijn noodzakelijk om er onvoorwaardelijk te zijn voor dat kleine, onbeholpen wezentje. De aanmaak van het hormoon oxytocine zorgt ervoor dat je kan blijven geven aan je kleine baby die veel zorg, aandacht, liefde, geborgenheid … nodig heeft. Maar daarnaast is er nog de herinnering aan wie je vroeger was, aan wat je vroeger deed, hoe leeg je hoofd was, hoe weinig mentale last je had … Daarnaast heb je ook je eigen noden, waarvan slaap een belangrijke is. Dat kan in het begin tegenstrijdig aanvoelen. Het kan schuldgevoelens oproepen, het kan je onzeker maken en het kan angst/zorgen naar boven halen. Maar dat is normaal.
Dat nieuw evenwicht komt er, bij de ene ouder al wat sneller dan bij de andere. Maar het komt! Onthoud vooral dat het een heel normaal gevoel is en dat je niet alleen bent. Praat erover met andere ouders, met ons en je zal die (h)erkenning vinden.
Een bijkomende positieve noot is dat onderzoek aantoont dat langdurige blootstelling aan een complexe omgeving (lees: het ouderschap en die hoge mentale load) gunstig is voor onze hersenen. DUS wellicht resulteert het ouders zijn in een grotere cognitieve reserve op latere leeftijd (Orchard, et al., 2023).
Bronnen
Orcard, E.R., Rutherfor H., Holmes A. J. & Jamadar S.D. (2023). Trends in Cognitive Sciences, March 2023, Vol. 27, No. 3 https://doi.org/10.1016/j.tics.2022.12.002
TED. (2018, September 20). A new way to think about the transition to motherhood | Alexandra Sacks [Video]. YouTube.