We linken in deze blog het thema kleuterangsten aan carnaval. Voor sommige kinderen is carnaval een spannende periode en dat kan aldus zorgen voor kleuterangsten. Wat kan je doen als je kind bang of angstig is bij het slapengaan?
Carnaval
Carnaval. Het is een tijd van verkleden, schminken, gek doen en vooral niet op jezelf lijken. Voor de ene persoon is dit hét moment van het jaar waar iemand anders dit liever ziet als een ver van zijn bed show. Op school, in winkels, op televisie, bij vriendjes, … overal waar kinderen gaan en staan, zien ze verkleedpakken of horen ze verhalen rond carnaval.
Als volwassene kunnen wij carnaval of verkleedpartijtjes goed plaatsen, we weten dat wanneer je een masker of verkleedpak aantrekt, je nog steeds dezelfde persoon bent. Voor een peuter/kleuter die zich nog ‘verstopt’ achter een glazen deur, is dit een ander verhaal. In deze leeftijdscategorie heeft je kind veel verbeelding en is het onderscheid tussen fantasie & realiteit geen evidentie. Wij, als volwassene, kunnen bovendien kiezen om carnaval links te laten liggen als het niet ons ding is. Voor een kind is dit niet zo gemakkelijk. Het wordt niet altijd geapprecieerd als ze niet wensen mee te doen.
We staan er niet altijd bij stil dat carnaval voor bepaalde kinderen een spannende periode is. Er kunnen allerlei verhalen in het hoofd van je kind gecreëerd worden zonder dat jij je daarvan bewust bent. Iedereen kent wel het voorbeeld van het kind dat in bad zit en opeens bang is dat hij zal meegezogen worden door het badwater dat wegvloeit in het putje. Dingen die voor ons, als volwassene, evident zijn, zijn niet altijd even logisch voor je peuter/kleuter.
Moeten we dan massaal carnaval bannen? Nee helemaal niet! Maar de manier waarop je carnaval benadert en erover communiceert is belangrijk en kan een verschil maken.
Wat kan je doen als carnaval enige spanning teweegbrengt bij je kind?
- Weet dat je kind niet altijd begrijpt wat carnaval is. Leg uit dat dit een feest is waar iedereen eens gek kan doen en zich daarom kan verkleden in iets wat je normaal niet zou aandoen.
- Toon de verkleedkledij op voorhand, laat je kind meebeslissen en/of laat hem er al eens in spelen zodat je kind weet hoe het voelt om zich te verkleden.
- Verkleed je samen en geef je kind ruimte om te vertellen wat hij al hoorde over carnaval.
- Forceer je kind niet, een klein stipje op de neus kan al genoeg zijn en hoeft zelfs niet.
Hoe je kind zal reageren op carnaval is afhankelijk van zijn karakter en temperament, waar het ene kindje er niets van maakt en vlotjes meegaat in de carnavalssfeer, zullen andere kinderen RE-SO-LUUT weigeren om zich te verkleden. Naast carnaval zijn er nog van die periodes die beangstigend kunnen zijn voor je kind. Vaak komen deze uit een hoek waar wij, als grote mensen, niet meer bij stilstaan.
Hoe ga je om met kleuterangsten bij bedtijd?
- Erken de angst van je kind. Minimaliseer deze niet. Het houdt je kind bezig en dat is meer van belang dan de inhoud van de angst.
- Ga niet mee in de angst van je kind. Probeer de angst van je kind niet op te blazen of te vergroten, erkennen is voldoende. Als je effectief samen met je kind de monsters gaat wegtoveren, bevestig je dat er effectief monsters onder dat bed zitten. Toon de ruimte onder het bed voor het slapengaan zodat je kind ziet dat er geen monsters zijn. Hier schets je de realiteit (kijk er zijn geen), blijf aandachtig dat je je kind erkent in zijn gevoel (zeg eerder: dat zou wel spannend zijn hé als er een monster onder je bed zit maar gelukkig bestaan monster enkel in boekjes, kijk maar eens onder je bed, er zijn geen versus kijk, er zijn geen monsters dus je moet niet bang zijn).
- Zoek manieren om het minder spannend te maken. Laat bij je peuter een gedempt lampje branden (gedempt licht heeft het minste impact op de slaap van je kind). Geef je kind een knuffel speciaal voor bange momenten. Leer je kind om, wanneer hij iets spannend vindt, dit aan die dino, pop of beer te vertellen. Zing een liedje. De jongste van Arnout en Anoek, Clea, lag avonden lang te zingen van ‘als je bang bent in het donker moet je fluiten’.
- Geef uitleg uitleg uitleg. En doe dit op het niveau van je kind. Leg uit aan je kind dat het elke avond donker wordt omdat dit ons helpt om goed te slapen en dat mannetje maan komt waken over ons of vertel dat monsters enkel in alsof-verhaaltjes bestaan maar niet in het echt of vertel dat wolven enkel de bossen wonen of krokodillen enkel in verre landen …
- Geef je kind taal (deze zit vervat in de vorige 4). Als je de ‘angst’ van je kind erkent en benoemt op een rustige manier geef je je kind taal voor wat hij ervaart. Gebruik verschillende woorden, op het niveau van je kind, zodat hij woorden leert voor de emoties dat hij ervaart.
Hoe meer ruimte je kind heeft in zijn hoofd om te fantaseren, hoe meer fantasie er zal ontstaan. Geweldig, want hoe jammer is het niet dat we dit, gaandeweg, met ouder worden kwijtraken? Hoe anders zou de wereld er uit zien als we het creatieve, fantasierijke brein van onze kinderen kunnen behouden.
Besef als ouder dat de verbeelding van je kind geen grenzen kent. Probeer daarom zoveel mogelijk je kind te informeren met taal op zijn maat. Leg uit waarom hij denkt dat er monsters komen als het donker is. Leg uit waarom het donker wordt. Vertel wat carnaval is en waarom ze hun vriendjes niet zullen herkennen. Als je dat zelf moeilijk vindt om te verwoorden kan je altijd kijken naar boekjes op het niveau van je kind waarbij je woorden aangereikt krijgen om zijn ‘hoofdruimte’ te beperken. Zo kunnen ze hun fantasie nog de vrije loop laten maar is die ingeperkt waardoor angst niet de bovenhand neemt. Wees niet bang dat je kind je niet zal begrijpen. Een kind neemt op waartoe hij in staat is en de rest gaat ergens verloren.
Verbind en praat met je kind, help hem de dingen een plaats geven. En laat hem vooral zoveel als mogelijk fantaseren. Want hoe geweldig is het niet om te denken dat niemand je ziet achter die glazen deur.
Wens je meer informatie over slaap bij kleuters? We hebben een betaalbaar, to-the-point Magazine S. dat je zeker verder op weg kan helpen.
Een fijn carnavalsfeest,
Lien & Anoek