FOUT
Er is een biologische basis (nature) voor slaap maar de leefomgeving (nurture) vormt die biologische basis. Er is steeds een interactie tussen beide. Met leefomgeving bedoelen we de tijdsgeest, cultuur, maatschappelijke verwachtingen, verwachtingen van de ouders, opvoeding, ervaringen, … die er zijn tijdens het opgroeien van je kind.
En … er zijn grote culturele verschillen. En voor elke voorkeur is er een tegenpool (Jenni & Conner, 2005).
In sommige culturen (zoals de onze) is 1 lange blok slaap de verwachting terwijl in andere culturen het oké is om ‘s nachts minder te slapen en overdag slaap in te halen, daar kiest men vaker voor een latere bedtijd of bestaat de nacht uit 2 delen (wat trouwens ook zo was voor de industriële revolutie toen mensen in 2 blokken sliepen ‘s nachts). De grens tussen wat normaal en problematisch ervaren wordt, is vaak maatschappelijk bepaald. Voldoet je kind zijn slaap niet aan ‘de maatschappelijke norm’ dan wordt zijn slaap als problematisch aanschouwt (Jenni & Conner, 2005).
Maar wat ben je nu met die informatie? Wanneer weet je dat iets volgens de huidige culturele verwachting gewoon niet werkt voor jouw kind maar daarom niet problematisch is? Het antwoord op deze vraag is complex. Omdat onze culturele verwachtingen ingeburgerd zijn en als ‘normaal’ of ‘de norm’ aanvoelen, is het moeilijk om dat onderscheid te maken. Bewustwording van dit aspect – durven verder kijken dan de gangbare (slaap)norm – én kijken naar je kind zijn hier de belangrijkste overwegingen.
Als jouw ouderschapsstijl, de verwachtingen of maatschappelijke normen niet in lijn liggen met het gedrag of temperament van je kind zal het een stuk moeilijker zijn. Stel dat jij een actieve, avontuurlijke stijl hebt en je kind véél nood heeft aan rustmomenten, dan kan het wel eens botsen. En hierbij is het belangrijk dat er niet enkel gekeken wordt naar ‘hoe kunnen we het kind veranderen zodat hij aan onze verwachtingen voldoet’ maar ook ‘te kijken naar de noden van het kind’ (Chess & Thomas, 1984). Het gaat over de zoektocht om jouw ouderschapsstijl en de maatschappelijke verwachtingen af te stemmen op de noden van je kind.
Wat kan je hieruit meenemen?
- Wees je bewust dat ‘je verwachtingen’ vormgegeven zijn door de cultuur waarin je opgegroeid bent. In Italië of Spanje is het perfect normaal dat kinderen een stuk later gaan slapen en overdag bijtanken of in Japan slapen de meeste kinderen bij hun ouders in bed, in sommige culturen bestaat de nacht nog uit 2 delen met een wakker moment in het midden van de nacht, …. Die grote verschillen in slaapgedrag over culturen heen toont dat er geen 1 waarheid is, het een is niet beter dan het ander (Jenni & Conner, 2005). Wil dit dan zeggen dat je maar ‘moet ondergaan’. Nee dat ook niet. Als onze maatschappij zo georganiseerd is dat een lange blok dagslaap niet mogelijk is door je werkverplichtingen of de schoolse verwachtingen is het belangrijk dat je op zoek gaat naar hoe je je kind kan ondersteunen om binnen deze verwachtingen zijn weg te vinden. Als je weet dat je kind zijn slaap niet problematisch is maar anders dan ‘de standaard’ ga je er anders naar kijken en heeft dat een impact op hoe je je kind zal benaderen. Dan kan je misschien toch in het weekend overdag een bijtankmoment installeren, of milder zijn als je kind het moeilijk heeft doorheen de nacht. Of je eigen job – als dat mogelijk is – tijdelijk iets anders invullen, hulp van je netwerk (grootouders, crèche, buren, vrienden, …) inroepen. Het vraagt wat denkwerk. Hoe dan ook, en daar komen we vaak op terug als we over mindset spreken, is het zo dat als je anders kijkt naar de slaap van je kind, het niet als problematisch beschouwt, je zelf een stuk meer kan ‘dragen’.
- We raden natuurlijk aan om wel steeds te kijken naar je kind. Heeft je kind last van zijn huidig slaapgedrag, loopt hij moe of geïrriteerd rond dan kan het wel zijn dat er andere gewoontes nodig zijn. Of zijn de slaapvoorkeuren van je kind zo in strijd met de leefomgeving waarin hij opgroeit, dan is het echt oké om aanpassingen door te voeren. Het is trail and error, op zoek gaan naar die routine die past voor jullie als gezin, die past binnen de maatschappelijke verwachtingen en bovenal eentje waar je kind zich goed bij voelt. Dus heb je een match dan heb je geluk, heb je geen match dan is het wat meer sleutelen. Oh, het ouderschap is zo boeiend.
Succes, Anoek
Bronnen:
Chess S, Thomas A. (1984) Origins and Evolution of Behavior Disorders. New York, NY: Brunner/Mazel.
Jenni, O.G. & O Conner, B.B. (2005). Children’s sleep: an interplay between culture and biology. Pediatrics, 115.