JUIST
Kunstlicht & slaap
Eerst en vooral moet je weten dat ons slaappatroon door de uitvinding van het kunstlicht drastisch veranderd is. Dit is niet op 1,2,3 gebeurd, maar wel doorheen de jaren. Voor de industriële revolutie sliepen alle mensen bifasisch, hun nacht bestond uit 2 blokken slaap. Door de ontwikkeling van het kunstlicht kunnen we langer opblijven waardoor men in bepaalde culturen (o.a. de onze) nu in 1 blok slaapt. Ons slaappatroon is eigen aan de Westerse omgeving, wat wil zeggen dat er ook andere patronen kunnen zijn. Er is dus niet 1 juist slaappatroon of 1 universeel slaappatroon.
Waarom is de impact van licht op slaap belangrijk?
Je biologische klok wordt door interne (hormonen) en externe (omgeving) factoren geregeld. ‘s Morgensvroeg is het goed om jezelf bloot te stellen aan veel (dag)licht. Zo weet je biologische klok dat het tijd is om actief te zijn. Voeding, sociale interactie, beweging (het letterlijk op-staan) en buitenlucht zijn ook factoren die hier een invloed op uitoefenen. Je kan je biologische klok dus een beetje sturen door de juiste signalen op de juiste momenten te geven.
Maar terug naar licht & donker. Licht en donker zorgen er aldus voor dat je een dag- en nachtritme kan ontwikkelen. Maar ze zorgen ook voor onze hormonenbalans. Licht zorgt ervoor dat serotonine (d.i. het wakkerhormoon) wordt geproduceerd en wanneer het donker en avond is, wordt deze serotonine omgezet in melatonine (d.i. het slaaphormoon). Als je baby in slaap wil vallen en er is veel licht, dan kan dit de melatonineproductie verstoren waardoor je baby het moeilijk heeft om in slaap te vallen. Evenzeer als je baby na een slaapcyclus van 45 minuten of ’s morgens een beetje wakker wordt, geeft de lichtprikkel hem het signaal dat hij wakker kan worden in plaats van verder te slapen. Probeer de ruimte waar je kind slaapt dus goed te verduisteren. Heb je een vroege vogel, dan opteren we zelfs voor pikdonker. Hoe donkerder, hoe beter.
Maar waarover herzien die wetenschappers dan hun mening?
Sommige slaapexperten herzien hun mening over de impact van het kleur van het licht op slaap. Er is lang geponeerd dat ‘blauw licht’ een negatieve invloed heeft op onze slaap maar ondertussen toont onderzoek dat het niet enkel gaat over wel of niet blauw licht, maar eerder over de helderheid van het licht. Het blauw licht van schermen zou niet zozeer een impact hebben op de aanmaak van melatonine, maar wel de helderheid van het licht waar je aan blootgesteld bent.
Mogen we dan wel terug volop schermen introduceren in de avond?
De ‘negatieve’ impact van schermen komt volgens deze recente onderzoeken dus minder van het blauw licht dan initieel gedacht. Maar schermen blijven vraagtekens oproepen omdat we door de prikkels van een scherm (filmpjes, werken in de avond, input via socials, …) alert worden of blijven. Daarnaast vragen schermen niet veel energie waardoor ze onze slaperigheid en die van je kind kunnen maskeren. Indien de slaperigheid minder gevoeld wordt, kan het inslapen uitgesteld worden. Vervolgens kan je je ideaal slaapmoment missen waardoor het inslapen moeilijker kan verlopen. Schermen houd ons dus alert, niet zozeer door het licht, maar door de inhoud.
Wat raden wij aan?
Ons advies blijft hetzelfde. Zorg voor gedimde lichten ‘s avonds en vermijd activerende filmpjes of programma’s voor het slapengaan. Bij velen hoort schermtijd bij het avondritueel. Is dit bij jullie ook het geval? Dat kan. Kies dan voor bedtijd eerder voor televisie dan voor een ipad, gsm of ander scherm.
- Vooral omdat je kind verder van het scherm zit bij de televisie.
- Maar ook omdat je hier meer controle hebt over wat je kind ziet. Bij peuters en kleuters, die swipe-master zijn, is hun fantasiewereld groot en kunnen bepaalde filmpjes ervoor zorgen dat ze moeilijker in slaap raken.
Slaap ze,
Anoek & Lien